Тонзиллитнинг (ангинанинг) сабаблари ва белгилари

Тонзиллит (ангина) томоқ оғриғи ва ютиш муаммоларининг сабаби бўлиши мумкин. Келинг, батафсил кўриб чиқайлик.

Тонзиллит нима?

Тонзиллит – бу халқумнинг орқа қисмидаги иккита овал ассиметрик тўқиманинг ҳар икки томонда биттадан жойлашган бодомсимон безларнинг яллиғланиши. Бодомсимон безларни билдирувчи лотинча сўз tonzilae, шунинг учун органнинг яллиғланиши номи – тонзиллит. Бодомсимон безлар – лимфа тўқималарининг йиғилиши. Улар иммунитетни шакллантиришда иштирок этадилар ва касаллик чақирувчи микроорганизмлардан нафас олаётганда биринчи ҳимоя чизиғидир. Шунингдек, улар инфекцияга қарши курашиш учун антитаналар ишлаб чиқаради. Аммо, баъзида уларга бактериялар ёки вируслар таъсир қилади. Натижада улар яллиғланади ва шишиб кетади.

Тонзиллитнинг белгилари ва аломатларига бодомсимон безларнинг шишиши, томоқ оғриғи, ютиш қийинлиги ва бўйиндаги оғриқли лимфа тугунлари киради.

Тонзиллитнинг 3 тури мавжуд:

• Ўткир тонзиллит – ангина: аломатлар одатда 3-4 кун давом этади, аммо 2 ҳафтагача давом этиши мумкин.
• Такрорий тонзиллит : тонзиллитнинг йилига бир неча марта содир бўлиши.
• Сурункали тонзиллит: томоқ оғриғи натижасида, бодомсимон безларда яллиғланиш жараёни давом этганда пайдо бўлади.

Тонзиллитнинг бошқа белгилари қандай?

• Юқори иситма ва титроқ
• Бодомсимон безларининг қизариши
• Бодомсимон безлардаги оқ ёки сариқ йиринг
• Бош оғриғи
• Иштаҳанинг йўқолиши
• Қулоқ оғриғи
• Оғиздан келадиган нохуш хид

Тонзиллит нега пайдо бўлади?

Тонзиллит кўпинча вируслар томонидан келиб чиққан бўлсада, бактериал инфекциялар ҳам сабаб бўлиши мумкин. Тонзиллитни тўғри даволаш сабабга қараб, лекин ўз вақтида ва аниқ ташхис қўйиш муҳимдир.

Тонзиллитни келтириб чиқарадиган кенг тарқалган бактериялар Streptococcus pyogenes (тилларанг стафилококк), томоқ оғриғини келтириб чиқарадиган бактерия. Томоқдаги стрептококк оғриғи ҳам, тонзиллит ҳам бодомсимон безларнинг яллиғланиши билан боғлиқ. Асосий фарқ яллиғланишнинг бошка бир сабабидир. Стрептококк ва бошқа бактерияларнинг штаммлари ҳам тонзиллитни келтириб чиқариши мумкин.

Ангина белгилари одатда жиддийроқ – тўсатдан томоқ оғриғи ва юқори иситма.

Агар А гуруҳидаги стрептококк ёки стрептококк бактерияларининг бошқа штаммларидан келиб чиққан тонзиллит даволанмаса ёки антибиотиклар билан даволаш тугалланмаган бўлса, у янада жиддий касалликларга айланиши мумкин (масалан, ревматик иситма, стрептококк инфекциясининг асоратлари, буйрак яллиғланиши, стрептококкдан кейинги реактив артрит …)

Тонзиллитдан даволанишда уй воситалари

Вирус ёки бактериал инфекциядан келиб чиққанидан қатъий назар, тонзиллитда ўзимизга у шароитида ёрдам беришни ўрганамиз.

• Кўпроқ дам олинг ва ухланг – касалликни даволаш учун биринчи ва энг яхши уй давоси.
• Кўп суюқлик ичинг.
• Ангинада қичиштирадиган озиқ-овқат ва ичимликлардан сақланинг. Шўрвалар, чой ёки илиқ сув каби суюқликлар томоқ оғриғини тинчитиши мумкин.
• Агар хонадаги ҳаво қуруқ бўлса, томоғингиз янада кўпроқ азобланади, шунинг учун намликни маълум даражада ушлаб туриш учун намлагичдан фойдаланинг.
• Қўзғатувчилардан эҳтиёт бўлинг. Уйда чекишга йўл қўйманг ва уйда кимёвий тозалагичлардан фойдаланманг, бу томоқни янада безовта қилиши мумкин.
• Аломатларни (оғриқ, қичишиш ва яллиғланишни) йўқотиш учун рецепциз ёзилган дори-дармонларнинг пастилка ёки спрей шаклиларини қўлланг. Септолете Total сизга қандай ёрдам бериши мумкинлигини бу ерда  билиб олинг.

Юқорида айтиб ўтилган барча воситалар сизга бактериал инфекцияда ҳам ёрдам беради, аммо бундан ташқари, шифокор сизга антибиотиклар курсини ёзиб беради, курсни тугатмасдан ўзингизни яхши ҳис қилсангиз ҳам, белгиланган вақтгача қабул қилишингиз керак.

Баъзида сурункали тонзиллитда жарроҳлик аралашуви талаб этилади. Бодомсимон безлар сурункали инфекциянинг марказига айланади, бу иммунитетнинг пасайишига ва тез-тез респиратор касалликларга чалинишга олиб келади. Жарроҳлик зарурати шифокор томонидан белгиланади.